انتظار داشتیم خانه احزاب خاکریز مقاومت نظام مقابل استکبار باشد اما در شرایط فعلی نباید چنین انتظاری داشت

انتخابات خانه احزاب برگزار شد؛ انتخاباتی برای گروه‌های سیاسی که بسیاری از کنشگران سیاسی و مردم باور دارند حزب نیستند یا کارکرد حزبی ندارند. آمارهای وزارت کشور درباره تعداد مجوزهای صادر شده از سوی این نهاد برای تشکیل حزب نشان می‌دهد، دست‌کم 120حزب در کشور پروانه و مجوز فعالیت دارند. در چنین شرایطی، عملکرد خانه احزاب محل تردید شده است. عملکردی که به‌گفته «مجتبی شاکری» دبیرکل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی نتوانسته خط مقدم خاکریز دفاع از انقلاب و آرمان‌های آن باشد.

شما از منتقدان عملکرد خانه احزاب بوده‌اید. نقدهایی که به این مجموعه وارد می‌کنید ریشه در چه موضوعاتی دارد؟
خانه احزاب قاعدتا در راستای مکتب امام(ره)، قانون اساسی، اسناد بالادستی نظام و تأکیدات مقام معظم رهبری باید بتواند خدمتگزار انقلاب اسلامی و برآورده‌کننده خواست مردم باشد چراکه، کارکرد حزب در ایران مانند کارکرد احزاب در غرب نیست که تعاریف آن را داشته باشد. در تعریف کارکرد احزاب در نظام ولایی، احزاب باید کمک کنند تا ظرفیت‌های قانون اساسی، اهداف راهبردی نظام و موضع‌گیری‌هایی که رهبری در مقابل رویدادهای مختلف دارند، در جامعه تبدیل به گفتمان شود. از سوی دیگر، کارکرد احزاب علاوه بر کسب اطلاع و ارائه تحلیل از داده‌ها شامل ارائه الگوها و در نهایت نقد عملکرد مسئولان است که باید به این وجه از کارکرد احزاب توجه شود. با این حال، در تشکیل خانه احزاب می‌بینیم که کارکرد احزاب صرفا کالبدی، شکلی و صنفی بوده است. این به آن معنا‌ست که منشوری از سوی احزاب در راستای تقویت نظام برای مقابله با نظام سلطه و گفتمان‌سازی برای پیشرفت امور و نقد صحیح قوا نوشته شده است. متأسفانه باید گفت‌ در خانه احزاب فضاسازی‌ها به‌گونه‌ای است که افراد در آن به صلح کلی با یکدیگر رسیده‌اند و نسبت به هم تسامح دارند تا بتوانند از یارانه‌های دولتی بهره ببرند. این شکل فعالیت احزاب در خانه احزاب سبب شده ‌این خانه اعتبار و جایگاه خود را از دست بدهد درحالی‌که خانه احزاب می‌توانست مؤثرترین مجموعه برای تقویت نظام و اجرای کامل منشور گام دوم انقلاب باشد.

یعنی معتقدید خانه احزاب کارکردی خلاف خط‌مشی‌ها و سیاست‌های نظام دارد؟
در خانه احزاب که تقسیم‌بندی نادرست اصلاح‌طلب، اصولگرا و مستقل در آن ترویج می‌شود، بیان کردم که برخی حوادث و وقایع فتنه‌گونه از کج‌اندیشان رقم می‌خورد. این اتفاق درست در حالی رخ می‌دهد که انتظار داشتیم خانه احزاب نخستین محل و خاکریز مقاومت نظام مقابل استکبار و منافقین باشد اما، با ترکیبی که ایجاد شده است نباید چنین انتظاری از خانه احزاب داشت؛ چرا‌که صدای احزاب مدافع انقلاب در این مجموعه شنیده نمی‌شود. در دیدار دبیران احزاب با رئیس‌جمهور که به مناسبت ماه رمضان برگزار شد، برخلاف میل کج‌اندیشان عرض کردم که همه روندها و رویه‌ها در تضعیف دولت، اردوکشی خیابانی، بن‌بست نشان‌دادن شرایط کشور، هویت‌زدایی از انقلاب و سیاه‌نمایی نسبت به آینده از سوی برخی‌ اعضای همین خانه انجام می‌شود.
در چنین شرایطی چرا هنوز خانه احزاب به همان سبک و سیاق گذشته خود عمل می‌کند؟
برای اصلاح وضعیتی که بیان کردم، وزارت کشور و معاونت سیاسی آن باید در همراهی با سران 3قوه به جمع‌بندی جدیدی از کارکرد احزاب و خانه احزاب برسند؛ چراکه ادامه روند کنونی نمی‌تواند ملزومات سیاسی احزاب کشور را تامین کند. با توجه به‌وجود فناوری‌های جدید که می‌تواند یک فرد را به‌تنهایی تبدیل به یک حزب کند، چنین بازنگری در ساختار خانه احزاب ضرروتی است که باید به آن توجه کرد.
یعنی مجموعه‌ای بر عملکرد احزاب نظارت نمی‌کند؟
متأسفانه خیر. مشخص نیست عملکرد و برایند احزاب که تعداد آنها کم هم نیست، در برابر رویدادها و اتفاقاتی که رخ می‌دهد چیست؟ احزاب نیز خود را مکلف به ارائه گزارشی از عملکرد خود به مردم نمی‌دانند و نمی‌گویند چند بیانیه در مورد اتفاقات مختلف داشته‌اند و تا چه اندازه مسائل کشور را رصد می‌کنند. کسی از احزاب در عین بی‌عملی که برخی از آنان در نقش اپوزیسیون عمل کرده و پرتوقع هستند و شعار یا اصلاح یا عصیان را سر می‌دهند این سؤال را نمی‌پرسد چرا عملکردی ندارند؟
راهکاری که برای برطرف‌شدن این مشکل دارید، چیست؟
خلأ نبود ساختاری مانند دیوان محاسبات که عملکرد دستگاه‌ها را بررسی می‌کند، در ساختار احزاب کشور به‌خوبی احساس می‌شود. به‌دلیل نبود چنین ساختاری، شاهد تاسیس احزاب یا جبهه‌های مختلفی در کشور با عضویت تنها چند نفر در آنها هستیم که به‌دنبال دریافت یارانه دولتی یا سهم‌خواهی در جریان انتخابات از افراد هستند که این خود نشانه‌ای از ناکارآمدی خانه احزاب است. از سوی دیگر، شاهد هستیم در خلأ نبود مرکزی برای پاسخگویی احزاب، برخی جریان‌ها که باید پاسخگوی محصول حمایت از مدیران دولت گذشته باشند، به نوعی رفتار می‌کنند که دولت تازه‌نفس فعلی را مقصر وضعیت موجود جلوه دهند و آوار ویرانی عملکرد خود را بر سر دولت فعلی خراب کند. بنابراین، کارکرد کنونی خانه احزاب بیشتر تشریفاتی است و ضرورت دارد برای کارآمد کردن آن، ساختار این مجموعه متحول شود.

حمیدرضا بوجاریان، خبر‌نگار